Η δύσπνοια είναι μια τρομακτική αίσθηση και συχνά επιφέρει και την κατάσταση του πανικού. Δύσπνοια νιώθουν συχνά αυτοί που υποφέρουν από άσθμα, στηθάγχη ή κρίσεις πανικού.
Αυτό που συμβαίνει στον οργανισμό μας όποτε νιώθουμε ασφυξία, είναι η μείωση της διαμέτρου των αεραγωγών. Η είσοδος των βρόγχων μικραίνει καθώς πιέζονται εξαιτίας της συρρίκνωσης των λείων μυϊκών ινών που τους περιβάλουν, με συνέπεια να εμποδίζεται η είσοδος του αέρα από το βρογχικό δέντρο προς τους πνεύμονες.
Για ποιον λόγο όμως ο οργανισμός μας προβάλλει αντίσταση στον εισπνεόμενο αέρα;
Ο οργανισμός μας διαθέτει όλους τους μηχανισμούς της αυτορρύθμισης και δεν κάνει τίποτα τυχαία ! Η αιτία που τον αναγκάζει να αντιδράσει κατά αυτόν τον τρόπο είναι η υπέρπνοια (η υπέρβαση της φυσιολογικής ποσότητας αέρα). Χωρίς βέβαια να το κάνουμε συνειδητά, αναπνέουμε διαρκώς μεγαλύτερο όγκο αέρα από τον φυσιολογικό (5 λίτρα αέρα το λεπτό χρειάζεται ο οργανισμός μας ).
Το γεγονός αυτό αναγκάζει τον οργανισμό μας να προβεί σε άμυνα προκειμένου να μειώσει την ποσότητα του εισπνεόμενου αέρα και αυτό το πετυχαίνει περιορίζοντας τις εισόδους του αέρα (βρόγχοι, βρογχιόλια). Ο μηχανισμός της αυτοπροστασίας του οργανισμού λειτουργεί με θαυμαστό τρόπο υποδεικνύοντας μας αυτό που θα έπρεπε να κάνουμε συνειδητά (να αναπνέουμε δηλαδή λιγότερο αέρα), για να του επιτρέψουμε να λειτουργήσει φυσιολογικά και να διατηρήσει τις σταθερές του, την ισορροπία του.
Στα πρώτα συμπτώματα της δύσπνοιας, αντί να προσπαθούμε απεγνωσμένα να αναπνεύσουμε περισσότερο αέρα (αυτό θα χειροτερέψει την κατάστασή μας),χρειάζεται να κάνουμε εσκεμμένα μικρές παύσεις στην αναπνοή μας (δεκάδες, πυκνά επαναλαμβανόμενες παύσεις της αναπνοής των τριών δευτερολέπτων). Με αυτό τον τρόπο ενισχύουμε την προσπάθεια του οργανισμού για τον περιορισμό του αέρα ,με επακόλουθο η διάμετρος των βρόγχων να διευρύνεται και τα συμπτώματα της δύσπνοιας να υποχωρούν μέσα σε λίγα λεπτά (εάν δεν συμβεί αυτό στα πρώτα πέντε λεπτά, αναζητούμε την συνηθισμένη βοήθεια, φάρμακο ή γιατρός).
Φυσικά για να το πετύχουμε αυτό χρειάζεται κάποιου είδους εκπαίδευση (η αναπνοή μας ρυθμίζεται με την εφαρμογή των ασκήσεων αναπνοής της επιστημονικής μεθόδου Buteyko) και βέβαια η κατάλληλη γνώση. Καταρχάς να γνωρίζουμε ότι ο πολύς αέρας δεν μας ωφελεί, παρά μας βλάπτει και σταδιακά μας οδηγεί σε ασθένειες. Επίσης η προσπάθεια να αναπνεύσουμε από το στόμα, διότι νιώθουμε πως δεν μας φτάνει ο αέρας, επιδεινώνει τα συμπτώματα της δύσπνοιας και δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο ,πιο πολύς αέρας ,πιο έντονη η δύσπνοια, πιο μεγάλη προσπάθεια για την αναπνοή και ούτω καθεξής.
Η αποκλειστική αναπνοή από την μύτη καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας λειτουργεί ως προληπτικό μέτρο για την σταδιακή μείωση της δύσπνοιας, επίσης η διατήρηση της ρινικής αναπνοής κατά την φάση της δύσπνοιας περιορίζει σημαντικά την ένταση και την διάρκεια των συμπτωμάτων. Η αποφυγή της βαθιάς αναπνοής και η προσπάθεια να διατηρήσουμε έναν πιο χαμηλό ρυθμό αναπνοής θα βοηθήσει στην καλύτερη οξυγόνωση και στην αυτόματη υποχώρηση της έντονης δύσπνοιας.
Επιπλέον, εξαιρετικά βοηθητικό μέτρο είναι η αποφυγή της υπερφαγίας. Η συνήθεια του να παραφορτώνουμε το στομάχι μας με παραπανίσια ποσότητα τροφής, φέρνει μια μορφή δύσπνοιας από μόνη της και πολύ περισσότερο δε όταν το αναπνευστικό μας σύστημα είναι αποδυναμωμένο. Αντίθετα η κατανάλωση μικρότερων γευμάτων που αφήνει ένα μέρος του στομάχου κενό, επιτρέπει την ελεύθερη την κίνηση του διαφράγματος (το μυϊκό πέταλο της αναπνοής) και έτσι δεν εμποδίζεται η αναπνευστική διαδικασία, μειώνοντας κατά πολύ τον κίνδυνο της δύσπνοιας.
Η διατήρηση της ψυχραιμίας κατά την διάρκεια μιας κρίσης ,θα βοηθήσει στην διαχείριση της αναπνοής (να μην προσπαθούμε να αναπνεύσουμε βαθιά),αυτό είναι κάτι που θα το πετύχουμε με την επανάληψη καθώς κάθε φορά που θα καταφέρνουμε να ξεπεράσουμε μια κρίση δύσπνοιας θα αποκτούμε περισσότερη βεβαιότητα για την τελειότητα του οργανισμού μας και για το πως μπορούμε να συνεργαστούμε μαζί του αναγνωρίζοντας τα μηνύματα που μας δίνει.